Kleine signalen, grote impact: over energie in je team

Energie in evenwicht: wat betekent dat?

Iedereen ervaart fases waarin de 'mentale batterij' minder vol is. Dit gevoel ontstaat wanneer de balans verstoord geraakt tussen wat energie vraagt (stressoren) en wat energie geeft. Veelvoorkomende energievreters zijn spanningen in het team, onduidelijke verwachtingen, onzekerheid of werkdruk. Daartegenover staan energiebronnen zoals een fijne samenwerking, waardering krijgen, het gevoel van bij te leren en te groeien of van samen iets te bereiken.

Wanneer de balans tussen stressoren en energiebronnen langere tijd weg is, kunnen zich klachten ontwikkelen, soms heel subtiel: sneller moe zijn, prikkelbaarder worden, minder enthousiast raken, concentratieproblemen of jezelf meer terugtrekken. Op zich zijn dit normale reacties op stress. Af en toe stress is namelijk geen probleem, maar de duur en intensiteit zijn bepalend. Blijven deze signalen aanhouden, dan is het tijd om in actie te komen. Stress is als stijf zijn bij het sporten; een normale reactie na een mentale inspanning. Maar het is wel belangrijk om dit signaal niet consequent te negeren, anders geraken we overbelast of overspannen. Als we toch op automatische piloot blijven doorgaan, bestaat het risico op burn-out.

Signalen herkennen en bespreekbaar maken

Het herkennen van deze signalen is stap één. In de visual hierboven geven we een overzicht van mogelijke signalen die je zou kunnen ondervinden bij stress. Herken jij op dit moment signalen bij jezelf die je normaal gezien niet ervaart als jij je goed voelt? Ja? Hoelang word je al gehinderd in je dagdagelijkse functioneren door die signalen?

Het is geen probleem als je signalen herkent. Het is bij stress een normale toestand om een aantal van deze signalen te ervaren. Het is van zodra dit al voor lange tijd aanwezig is (richtlijn: vanaf 3 maanden) en je er ook door gehinderd wordt, dat het hét moment is om niet langer te wachten en in dialoog te gaan.

Stap twee is dan ook de signalen bespreekbaar maken, zowel met jezelf als in het team. Wacht niet tot je batterij écht leeg is: het is veel gemakkelijker om zaken te veranderen zolang je nog energie hebt. Als je nog maar denkt ‘Zou het zinvol kunnen zijn als’ of ‘Ik heb iemand nodig die de dingen op een rijtje zet’, dan is dát het moment om die stap te zetten.

Zelfzorg is teamzorg

Zelfzorg wordt vaak individueel gezien, maar in realiteit ben je deel van een team, een gezin, een sociale context. Het is de context die bepaalt wat er op je bord komt. Dus als we de context niet inlichten, dan blijven vaak dezelfde stressoren op ons bord komen.

Soms ben je zo gericht op werk of anderen dat je bij jezelf signalen mist—en dan is het waardevol als bv. een collega of naaste oplet en vragen stelt:

“Je lijkt wat prikkelbaarder de laatste tijd.”

Of:

“Je bent wat stiller. Alles oké?”

Hierdoor word je uitgenodigd stil te staan bij je eigen energie en welzijn.

Wat heb ik nodig van wie?

Velen zullen het herkennen: het is niet altijd eenvoudig om aan te geven dat het even minder gaat. Gedachten als “Ik wil niet zeuren” of “Ze hebben het al druk genoeg” houden je misschien tegen, net zoals de vrees: “Vinden ze mij nog capabel?”. Door te zwijgen stapelt de spanning zich echter op, met een lege batterij als risico.

De echte kracht zit in het gesprek tijdig aangaan. Energie in een team is namelijk een gedeelde verantwoordelijkheid: wacht niet tot je batterij helemaal leeg is, maar benoem wat je voelt. Want het probleem gaat niet weg zolang je niet in gesprek gaat. Het bespreken van behoeften is hierbij essentieel. Denk dus eerst even na over wat je het hardst mist in je job, en vervolgens van wie je dat nodig hebt. Op die manier weet je met wie je het gesprek moet aangaan.

Constructief gesprek voeren

Vanuit The Human Link leerden we hoe we het gesprek best aangaan: praat altijd vanuit jezelf, zonder verwijten of labels. Dat maakt het gesprek veiliger en constructiever.

🗣️ "Ik zou het fijner vinden om meer feedback te krijgen."

klinkt heel anders dan:

❌ "Jij bent nooit aanspreekbaar"

Zo ontstaat er een dialoog en voorkom je dat de andere partij in de verdediging schiet.

Geef aan wat jou de laatste tijd energie kost en geeft, dan kan er samen gezocht worden naar een oplossing die iets meer op maat is van wat jij aangenaam vindt. Maak het heel concreet zodat er een dialoog mogelijk is. Zeg niet louter ‘Help mij, ik voel mij niet goed.’.

Daarnaast is het ook belangrijk om mee te denken over wat jou zou helpen! Op die manier neem je ook zelf je verantwoordelijkheid op én kan er sneller tot een oplossing gekomen worden.

💡 “Misschien helpt het als we elke week op een vast moment even samen zitten. Wat denk jij?”

Tot slot kan je ook al aangeven wat je zelf al onderneemt aan acties om terug in balans te komen.

Samen de batterij in balans

De oproep is duidelijk: neem signalen bij jezelf én collega’s serieus, wees alert, durf elkaar aan te spreken en wees open rondom energie. Samen deel je verantwoordelijkheid voor het energieniveau in het team. Door ervaringen te delen, initiatief te tonen en open te communiceren, bouw je aan een veerkrachtige, positieve werkomgeving.

In een coördinerende rol zoals die van Project Manager, Product Owner of Teamleader draait alles om het optimaal functioneren van je team en een context te creëren waarin het plezant werken is. Durf als leider transparant te zijn over een uitdagende periode waarin je zelf minder energie had. Doordat je aangeeft dat het ook jou overkomt, leg je de drempel voor anderen lager om dit ook met jou te durven bespreken.

Een leider die aandacht heeft voor de kleine signalen bij zichzelf en bij anderen, voorkomt uitval, bevordert samenwerking en realiseert betere projectresultaten. Het energiepeil binnen je team is een essentiële indicator voor succes en duurzaamheid. Zorg dragen voor energie, daar hoort ook het voeren van open gesprekken én actie ondernemen bij. Zo voorkom je een leeglopende batterij—van jezelf, teamleden én van je projecten.